Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ) είναι μια διαταραχή που ανήκει στην κατηγορία των Νευροαναπτυξιακών Διαταραχών,δηλαδή διαταραχών με έναρξη κατά την περίοδο της ανάπτυξης, συχνά πριν τη σχολική ηλικία.
Η ΔΕΠΥ χαρακτηρίζεται από επίμονη διαταραχή της προσοχής και/ή υπερκινητικότητα-παρορμητικότητα σε βαθμό που επηρεάζεται η ανάπτυξη και η λειτουργικότητα του ατόμου. Τα συμπτώματα είναι συνήθως παρόντα πριν την ηλικία των 12 ετών σε δύο τουλάχιστον πλαίσια(πχ σχολείο,εργασία,σπίτι) και δεν μπορούν να αποδοθούν σε άλλη ψυχιατρική διαταραχή.
Η διαταραχή της προσοχής μπορεί να εκδηλωθεί με τους παρακάτω τρόπους:
- Αποτυχία να προσέξει κανείς λεπτομέρειες ή συχνά λάθη απροσεξίας στην εργασία, στο σχολείο ή σε άλλες δραστηριότητες.
- Δυσκολία διατήρησης προσοχής στο παιχνίδι ή στην εργασία.
- Δυσχέρεια στο να ακολουθήσει κανείς οδηγίες ή να ολοκληρώσει υποχρεώσεις, καθήκοντα.
- Δυσκολία στην οργάνωση δραστηριοτήτων ή καθηκόντων.
- Αποφυγή δραστηριοτήτων που απαιτούν πνευματική προσπάθεια.
- Αφηρημάδα σε βαθμό που να μην ακούει κανείς όταν του απευθύνουν τον λόγο.
- Το να χάνει κανείς συχνά αντικείμενα απαραίτητα για την εργασία ή άλλες δραστηριότητες.
- Εύκολη διάσπαση της προσοχής από εξωτερικά ερεθίσματα ή άσχετες σκέψεις.
- Ασυνέπεια στην τήρηση υποχρεώσεων (πχ ραντεβού, πληρωμή λογαριασμών κλπ).
Η υπερκινητικότητα/παρορμητικότητα μπορεί να εκδηλωθεί με τα παρακάτω συμπτώματα:
- Συχνή κίνηση των ποδιών ή των χεριών όταν κανείς είναι καθιστός.
- Αδυναμία να παραμονής για πολλή ώρα σε καθιστή θέση σε καταστάσεις όπου αυτό απαιτείται.
- Συχνά περιφέρεται ή σκαρφαλώνει σε περιστάσεις όπου είναι μη επιτρεπτό (για τους ενήλικες ,συνεχές αίσθημα ανησυχίας).
- Αδυναμία να συμμετοχής σε δραστηριότητες ήσυχα.
- Συχνά αισθάνεται κανείς την παρόρμηση να εμπλακεί σε δραστηριότητες , σε βαθμό που οι άλλοι δυσκολεύονται να συντονιστούν μαζί του.
- Πολλή και συχνή ομιλία.
- Συμπληρώνει φράσεις συνομιλητών χωρίς να το σκεφτεί.
- Δυσκολία αναμονής σε ουρές.
- Συχνά διακόπτει σε συζητήσεις
Τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να είναι παρόντα τουλάχιστον για 6 μήνες προκειμένου να τεθεί διάγνωση ΔΕΠΥ. Σημειώνεται ότι σε μεγάλο ποσοστό η ΔΕΠΥ επιμένει και στην ενήλικη ζωή με διαφορετική κλινική εικόνα, ενώ πρόσφατες μελέτες αποπειρώνται την τεκμηρίωση ύπαρξης ΔΕΠΥ με έναρξη στην ενήλικη ζωή.